Fiat Włochy
Ten największy włoski koncern samochodowy powstał z inicjatywy ludzi, którzy dostrzegali znaczenie jakie będzie miał samochód w rozwoju gospodarki kraju, a także w postępie cywilizacji.
Inicjatorem
założenia przedsiębiorstwa wytwarzającego i sprzedającego samochody był hrabia
Roberto Biscaretti di Ruffia, a wśród założycieli spółki znalazł się ziemianin
z Turynu i porucznik kawalerii, Giovani Agnelli.
Głównie jemu,
energicznie działającemu człowiekowi zawdzięczają Włosi rozwój na szeroką skale
produkcji samochodów. Agnelti doprowadził do wykupienia od Ceirano jego
warsztatu i tak powstała firma nosząca nazwę Fabrica Italiana Automobili
Torino.
Razem z firmą Ceirano do FIAT-a przyszedł
Faccioli, którego samochód jest uważany za pierwszy model FIAT-a. Z firmą
Ceirano związane są jeszcze dwa nazwiska ludzi wielce zasłużonych dla włoskiej
motoryzacji: Vincenzo Lancia i Felice Nazzaro.
Obaj pracowali U
Ceirano i obaj przeszli do FIAT-a. Pierwszy z nich to późniejszy założyciel
firmy swojego imienia, a drugi wsławił się zwycięstwami w największych
europejskich zawodach samochodowych.
Pierwszy Fiat 3 ½ HP z
1899r. foto Z. Podbielski
W pierwszym okresie
powstania samochodu, we Włoszech nie wytwarzano dużo pojazdów. Statystycy
odnotowali ok. 300 pojazdów wyprodukowanych w 1901 r., a 350 sztuk w następnym
roku. We Włoszech było wówczas dużo firm, ale budowały one pojedyncze
egzemplarze samochodów. Najszybciej rozwijała się firma FIAT. W 1900 r.
wykonano zaledwie 24 samochody, a już w 1910 r. - 1780, a w 1920 r. - 14314.
Ten wzrost produkcji samochodów FIAT-a wynikał z przyjęcia systemu produkcji
taśmowej, wzorowanej na amerykańskim Fordzie.
Dla systemu produkcji
seryjnej opracowano nowy model samochodu nazwanego Fiat Zero. Byt to pojazd
opracowany na pewno z uwzględnieniem istniejącego już Forda T. Miał
4-cylindrowy silnik o pojemności 1844 cm3,
rozwijający moc 14 kW -19 KM. W latach 1912-1915 wyprodukowano 2119 sztuk tego
samochodu. Obok modelu Zero, również od 1912 r., wytwarzany byt w tak dużej
liczbie egzemplarzy drugi samochód FIAT-a, model 2B; do zakończenia produkcji w
1920 r. wyprodukowano 10 110 sztuk pojazdów tego typu.
Po I wojnie
światowej FIAT dalej rozwijał się, przejmował zakłady o innym profilu
produkcyjnym, np. stalownie i fabryki metalurgiczne. Wielki sukces odniósł
produkując od 1919 r. aż do 1927 r. samochody oznaczone symbolem 501,
wyposażone w 4-
cylindrowe
silniki o pojemności skokowej 1460 cm3.
Wyprodukowano tych pojazdów 76 231 sztuk. Równolegle z tym modelem wytwarzane
były inne pojazdy. W 1930 r. we Włoszech wyprodukowano 46 500 samochodów
osobowych, w tym 35 000 nosiło znak firmy FIAT-a.
Pomimo znacznego wzrostu produkcji samochodów,
Włochy w 1930 r. zajmowały piątą pozycje na liście największych producentów
samochodów Świata, po Stanach Zjednoczonych z gigantyczną już wówczas Liczbą 3
362 800 sztuk wyprodukowanych pojazdów, Wielkiej Brytanii 236 500 sztuk,
Francji - 230 000 sztuk i Niemiec -96000 sztuk wyprodukowanych samochodów.
Przemysł
motoryzacyjny rozwinął się już we Włoszech w latach dwudziestych. Potrafili
konstruować oryginalne i niezawodne samochody, wytwarzali piękne, luksusowe limuzyny
i mniejsze, prostsze konstrukcyjnie pojazdy. Potrafili także, wzorując się
amerykańskim Fordzie, produkować samochody masowo, w wielkich seriach. Mogli
sprzedawać nie tylko gotowe samochody wyprodukowane we własnych fabrykach
również zdobyte doświadczenie w konstrukcji i produkcji samochodów. Pierwsze
kroki na szerszą skale poczynił największy włoski producent-FIAT. Już w 1921 r.
FIAT zawarł porozumienie z Polską na budowę w Warszawie fabryki samochodów,
niestety trudności ekonomiczne spowodowały, ze realizacja przedsięwzięcia mogła
dopiero nastąpić w 1932 r. Nowe porozumienie dotyczyło produkcji w Polsce
samochodów ciężarowych Fiat 621 i osobowych Fiat 508 Balilla.
Model 508
wchodził do produkcji u FIAT-a w momencie podpisywania umowy z Polskę był to
unowocześniony model wytwarzanego w latach 1925 - 1929 samochodu oznaczonego
509, który wykonany został w rekordowej serii - 92214 egzemplarzy. Był to
pierwszy samochód FIAT-a z 4-cylindrowym silnikiem o pojemności skokowej
poniżej 1000 cm3. Drugim takim
pojazdem był właśnie model 508. Pada następny rekord produkcji jednego modelu u
FIAT-a - 508 Balilla w ciągu 5 lat wykonany zostaje w ,,nakładzie" 124 165
egzemplarzy.
Kierownictwo koncernu zdawało sobie dobrze
sprawę z tego, ze największe zapotrzebowanie jest na samochody małe, tanie i
wyszło naprzeciw temu zapotrzebowaniu. Rok przed zakończeniem produkcji modelu
508 wyjechał z turyńskich zakładów jeszcze mniejszy model samochodu, nazwany
Fiat 500 Topolino.
Fiat Topolino foto Z. Podbielski
Ma on ustawiony z
przodu 4-cylindrowy silnik napędzający tylne koła. Samochód ma nowoczesne
nadwozie z pochyloną przednią ścianą - atrapą chłodnicy. Aby umożliwić
projektantom nadwozia pochylenie ściany przedniej, chłodnice wody przeniesiono
za silnik. Sam silnik ma małe wymiary zewnętrzne i małą, najmniejszą ze
wszystkich silników pojazdów FIAT-a, pojemność skokową -569 cm3. osiąga moc 9,5 kW - 13 KM i zapewnia
2-osobowemu pojazdowi prędkość maksymalną 85 km/h. Topolino staje się
rewelacją, dobrze jest sprzedawany. Produkcja tego modelu trwa rekordowo długo,
od 1936 do 1954 r. W sumie wyprodukowano 519 646 sztuk tych pojazdów. Na
Licencji FIAT-a, Topolino wytwarzane było również we Francji. Samochód stał się
popularny.
Zastąpiony został w 1955 r. modelem ,,600",
samochodem małym, ale przystosowanym do przewozu 4 osób.
Zastosowano
silnik również 4-cylindrowy i chłodzony cieczą, ale dla uproszczenia i
potanienia konstrukcji umieszczono silnik z tyłu pojazdu. Ponad 2, 5 miliona
Fiatów 600 wyjechało z bram fabryki do 1970 r. Prawdziwa rewelacja na rynku
włoskim, to Fiat 500. Samochód o układzie konstrukcyjnym ,,sześćsetki" ale
mniejszy, znowu z najmniejszym silnikiem o pojemności zaledwie 479 cm3. Pojazd ten z wielu powodów (m.in.
zmotoryzował społeczeństwo włoskie) Sprzedawał je głównie FIAT i nie tylko
Polsce.
Na fiatowskiej
licencji pracowały m.in. fabryki w Jugosławii, Argentynie, Brazylii, w Turcji,
w Hiszpanii, no i największa fabryka, nad Wołgą w Związku Radzieckim. Jako
ciekawostkę, a także dowód zaufania należy podać, ze tylko polskim zakładom
Fiat użyczył swojego znaku fabrycznego.